Zondag 31 maart: Lock her up?

Uit alle uithoeken van Michigan waren afgelopen donderdag aanhangers van Donald Trump naar Grand Rapids gekomen om een glimp van hun held op te vangen. Sommigen stonden al om half vier ’s nachts voor de Van Andel Arena, de sporthal waar de president 15 uur later zou spreken. In de loop van de dag zou de rij om binnen te komen nog met enkele duizenden geïnteresseerden – waarvan velen gekleed in ‘stars and stripes’ en MAGA-petjes – groeien.

Trump ging in zijn speech van 90 minuten, op grond van een door het ministerie van Justitie verstrekte samenvatting van vier pagina’s, onder meer in op de bevindingen van speciaal aanklager Robert Mueller. ‘After three years of lies and smears and slander, the Russia hoax is finally dead,’ deelde de president het uitzinnige publiek mee. ‘The collusion delusion is over.’ Na het vieren van deze overwinning – en niet tegenstaande het feit dat Mueller Trump niet wilde vrijpleiten van het belemmeren van de rechtsgang – kregen vervolgens de Democraten en de media de volle laag, en werd opnieuw het einde van de Affordable Care Act (‘Obamacare’) aangekondigd. ‘We’re going to get rid of Obamacare. And I said the other day, the Republican Party will become the party of great health care.’ Uiteindelijk moest ook Hillary Clinton – iets met e-mails en uranium – het ontgelden. ‘Lock her up!’ schalde het door de zaal.

Vlak voordat Trump vanuit Washington D.C. naar Michigan was vertrokken, had hij nog een voorstel van zijn minister van Onderwijs Betsy DeVos afgeschoten om de overheidsbijdrage aan de Special Olympics met 18 miljoen dollar te verlagen. DeVos had enkele dagen eerder haar onderwijsbegroting ingediend waarop voor meer dan zeven miljard dollar (10 procent van het totaal) zou moeten worden gekort. Ze verdedigde de bezuiniging op de Special Olympics door erop te wijzen dat ‘given our current budget realities, the federal government cannot fund every worthy program, particularly ones that enjoy robust support from private donations.’ Zelf zou DeVos in 2018 zo’n 50.000 dollar aan de Special Olympics hebben gedoneerd. De storm van verontwaardiging die losbarstte nadat de plannen bekend werden gemaakt, was voor de president echter reden genoeg om een van zijn belangrijkste bondgenoten te passeren.

In de begroting van DeVos worden ook belastingvoordelen geïntroduceerd voor personen en bedrijven die geld doneren voor beurzen voor private scholen. Tevens kunnen ‘charter schools’ op 60 miljoen dollar extra rekenen. Charters zijn scholen die gefinancierd worden met publiek geld, maar onafhankelijk bestuurd worden door bijvoorbeeld stichtingen, liefdadigheidsorganisaties of bedrijven. Dit soort scholen zijn minder gebonden aan strikte arbeidswetgeving en vakbonden, en hebben meer ruimte om te experimenteren met onderwijsconcepten. Vrije-markt ideologen geloven dat slecht presterende publieke scholen door de concurrentie met charters de kwaliteitsnormen zullen opschroeven of anders moeten sluiten.

Voordat DeVos in november 2016 door ‘president-elect’ Donald Trump werd voorgedragen voor de post van minister van Onderwijs, had ze zich in haar thuisstaat Michigan als lobbyist jarenlang ingezet voor charter schools. Tegenwoordig telt Detroit, de grootste stad in de staat, na New Orleans, landelijk het hoogste percentage leerlingen dat naar een charter school gaat.

Een charter als University Prepatory Academy weet in Detroit met een enthousiast team van bestuurders en docenten mooie resultaten te behalen. Zo ligt in 2010 het slagingspercentage op 95 procent en vervolgen vrijwel alle leerlingen hun onderwijsloopbaan op de universiteit. Het verhaal van deze school sluit goed aan op een onderzoek dat de universiteit van Stanford in 2013 heeft uitgevoerd. Het Centre for Research on Education Outcomes (CREDO) van de universiteit concludeerde toen dat de gemiddelde charter-leerling ten opzichte van leerlingen op publieke scholen ieder schooljaar een voortgang boekte die gelijk stond aan acht extra dagen school. In arme stedelijke gebieden werden voor wiskunde en Engels zelfs nog grotere verschillen gevonden: respectievelijk 40 en 28 dagen extra school.

Maar eenduidig zijn de bevindingen over de resultaten van charters niet. In 2015 blijkt namelijk ook dat charters een onevenredig groot deel van de slechtst presterende scholen in Michigan uitmaken. ‘It’s no silver bullet, this idea that you could just open a charter – as though that were in itself a way of addressing the problems of teaching kids of poverty,’ aldus Robert Floden, mede-directeur van het Education Policy Center aan Michigan State University. Sommige charters in de staat doen het goed en andere niet. En daarmee verschillen de resultaten niet veel van de traditionele publieke scholen, iets wat vooral in Detroit toch opvallend is gezien het feit dat deze scholen al jaren enorme verplichtingen aan schuldeisers met zich meetorsen.

Vlak voor het begin van het schooljaar 2016-2017 worden ouders en leerlingen van de University YES Academy in Detroit opgeschrikt door de aankondiging dat de charter school wordt gesloten. En er worden wel vaker rare praktijken bij charters geconstateerd. Zo leidt de betaling per leerling niet zelden tot misbruik en corruptie. Wegens een gebrek aan toezicht komen dit soort zaken meestal pas laat aan het licht. ‘People here had so much confidence in choice and choice alone to close the achievement gap,’ aldus Amber Arellano, uitvoerend directeur van Education Trust Midwest, een organisatie die hogere academische normen nastreeft. ‘Instead, we’re replicating failure.’

New York Times-journalist Douglas N. Harris schrijft in november 2016, na haar aanstelling tot minister van Onderwijs, dan ook het volgende over Betsy DeVos : ‘As one of the architects of Detroit’s charter school system, she is partly responsible for what even charter advocates acknowledge is the biggest school reform disaster in the country. She devised Detroit’s system to run like the Wild West. It’s hardly a surprise that the system, which has almost no oversight, has failed. Schools there can do poorly and still continue to enroll students.’

Naast het extra geld voor charters stelt DeVos in haar begroting onder meer voor miljarden dollars te bezuinigen op programma’s om klassen te verkleinen, leraren bij te scholen en het gebruik van ICT te stimuleren. Het is de derde keer op rij dat de minister probeert het budget voor onderwijs te hervormen. Maar tot op heden lukte het DeVos, ondanks een Republikeinse meerderheid in zowel de Senaat als het Huis van Afgevaardigden, niet haar plannen door het Congres te loodsen. En nu de Democraten een meerderheid in het Huis hebben, maakt haar missie nog minder kans.

De afgelopen jaren kreeg DeVos het keer op keer aan de stok met Rosa DeLauro, een Democratische afgevaardigde uit Connecticut die sinds kort voorzitter is van de machtige onderwijscommissie. En ook afgelopen week was het weer raak. ‘I believe this budget is cruel, and I believe that it is reckless. I believe that it will hurt the middle class and working, low-income families that most need our help,’ aldus DeLauro. Ze vindt het onbestaanbaar dat president Trump, mede door een drastische belastingverlaging, in economisch goede tijden het begrotingstekort heeft laten oplopen tot bijna 1000 (!) miljard dollar, en tegelijkertijd het onderwijs moet inleveren. ‘How can you support this budget? I mean that genuinely,’ beet DeLauro DeVos tijdens een ondervraging op dinsdag 26 maart toe. ‘As secretary of the Department of Education, how can you support, even boast, about taking 10 percent … away from our teachers and students? This budget under-funds education at every turn.’