skip to Main Content

Inleiding: Imported from Detroit

De titel van dit hoofdstuk verwijst naar een commercial van Chrysler die tijdens de Super Bowl van 2011 werd uitgezonden met in de hoofdrol rapper en Detroiter Eminem. Ik beschrijf hoe het spotje de aanzet vormde tot het schrijven van dit boek. Tevens zet ik in dit hoofdstuk de grote lijnen uit. Na in de eerste helft van de vorige eeuw te zijn uitgegroeid tot één van de grootste en meest welvarende Amerikaanse steden, zette het verval in Detroit vanaf ongeveer 1950 in. Het dieptepunt bereikte de stad in 2013, toen het faillissement moest worden aangevraagd. De afgelopen jaren is Detroit voorzichtig opgekrabbeld. Maar een groot deel van de zwarte Detroiters deelt niet mee in de voorspoed, en de ontevredenheid onder hen neemt toe.

Deel 1: Opkomst en ondergang

H1: 313
De titel van dit hoofdstuk heeft twee betekenissen. 313 is niet alleen het netnummer van Detroit, maar het verwijst ook naar mijn eerste bezoek aan de stad in juli 2014 toen het 313-jarige bestaan werd gevierd. Dit hoofdstuk behandelt de vroege geschiedenis van Detroit. Vanaf de stichting door de Franse legerofficier Cadillac in 1701 tot het einde van de 19e eeuw.

H2: Henry Ford en de Motor City
Aan de hand van het markante levensverhaal van de grootste Detroiter aller tijden wordt de ontstaansgeschiedenis van Detroit de ‘Motor City’ beschreven. Eind 19e eeuw – 1945.

H3: The Great Rebellion
Rond 1900 was nog geen procent van de Detroiters zwart. Tegenwoordig is Detroit de grootste zwarte stad in de VS. Dit hoofdstuk beschrijft de opkomst van zwart Detroit. Jaren van uitsluiting, permanente armoede en discriminatie mondden in de zomer van 1967 uit in grootschalige ongeregeldheden. ‘Riots’ volgens de één, ‘The Great Rebellion’ volgens de ander.

H4: White Flight, Black Power
Na de ‘hete zomer van 1967’ zette de al eerder ingezette ‘witte vlucht’ naar de voorsteden in versneld tempo voort. Detroit werd een zwarte stad die vanaf 1974 tot 1994 onder leiding stond van de charismatische en controversiële burgemeester Coleman Young. Het hoofdstuk eindigt in 2013. Het jaar dat Detroit de gang naar de faillissementsrechter maakte en de inwoners van de stad voor het eerst in 40 jaar tijd een witte burgemeester kozen: Mike Duggan.

Deel 2: De ziel van Detroit

H5: Motown
Detroit behoort tot de meest muzikale steden in de VS. In de jaren zestig veroverden de sterren van Berry Gordy’s Motown de wereld. Maar Detroit stond ook aan de wieg van de punkrock en techno. Verder is het de thuishaven van één van de grootste muzieksterren van de 21e eeuw: Eminem.

H6: City of Champions
Sport vormt een belangrijk bindmiddel in de Amerikaanse samenleving. En de liefde van de Detroiters voor hun teams – de Tigers, Red Wings, Pistons en de Lions – zit diep. Vanaf september 2017 bevinden de stadions van de vier belangrijkste clubs zich in downtown Detroit op steenworpafstand van elkaar; een unicum in de VS.

Deel 3: De Amerikaanse Nachtmerrie

H7: De Big Three
Rond 1950 kwam wereldwijd 80 procent van de geproduceerde auto’s uit Detroit. In de daaropvolgende decennia ging het gezamenlijke marktaandeel van General Motors, Ford en Chrysler echter fors omlaag. De ‘Big Three’ innoveerden te laat en kampten – mede door invloed van de machtige vakbond United Automobile Workers (UAW) – met hoge productiekosten. In en rond Detroit verdwenen tientallen fabrieken en er gingen duizenden banen verloren. De financiële crisis die in 2008 toesloeg, bracht GM, Ford en Chrysler aan de rand van de afgrond. Dankzij hulp van de Amerikaanse overheid kwamen de ‘Big Three’ er weer bovenop. De gouden tijden van weleer zijn voor de autoproductie in Detroit echter definitief voorbij.

H8: Blight
‘Blight’ betekent verderf of vernietiging. En dat is precies wat er in Detroit is gebeurd in de periode na 1950. Het inwonertal daalde van 1,8 miljoen midden vorige eeuw naar rond de 670.000 in 2017. Gevolg van deze leegloop is dat grote delen van Detroit door een ramp lijken te zijn getroffen. Straten zijn verlaten, gebouwen vervallen en de natuur heeft haar ‘rechtmatige’ positie weer opgeëist. De belangrijkste oorzaak voor het recente verval in de stad is de zogenaamde ‘foreclosure crisis’. Huisuitzettingen wegens hypotheek- of belastingschulden hebben er in de periode 2000 tot 2010 toe geleid dat het aantal Detroiters met bijna een kwart miljoen afnam.

H9: Murder Capital
Detroit behoort al jaren tot de meest gevaarlijke steden in de VS. Dit hoofdstuk beschrijft de geschiedenis van de misdaad in de stad. Tijdens de jaren twintig van de vorige eeuw controleerde een joodse bende – de ‘Purple Gang’ – op hardhandige wijze de illegale productie en distributie van alcohol in Detroit. Hun rol werd vlak voor de Tweede Wereldoorlog overgenomen door de maffia, en op het moment dat veel leden in de jaren zestig naar de voorsteden verhuisden, verschoof de macht in de stad naar de zwarte drugsbendes. Ondanks de krimpende bevolking steeg het moordcijfer van Detroit in het daaropvolgende decennium explosief. Rond 1980 waren inmiddels grote delen van de stad veranderd in ‘oorlogsgebieden’. Detroit stond in die tijd bekend als de Murder Capital. De spectaculaire criminaliteitsafname die zich in Amerika vanaf 1990 voordeed, ging grotendeels aan de stad voorbij. Anno 2018 wordt er bijna dagelijks wel iemand in Detroit vermoord.

H10: De Grote Ongelijkmaker
Vanaf het midden van de vorige eeuw is de segregatie in het onderwijs in grootstedelijk Detroit alleen maar toegenomen. De scholen in de stad vormen al jaren de absolute onderkant van het Amerikaanse onderwijssysteem, en voor veel kinderen versterkt deze situatie een eindeloze cyclus van wanhoop. Het voortbestaan van de Detroit Public Schools hangt aan een zijden draadje.

Deel 4: Failliet

H11: Chapter 9
Op 18 juli 2013 vroeg Detroit het faillissement aan; het grootste faillissement van een overheid in de Amerikaanse geschiedenis. In dit hoofdstuk worden de financiële problemen beschreven waar opeenvolgende stadsbesturen vanaf 1950 mee te maken kregen. Het instorten van de Amerikaanse huizenmarkt, en de daaropvolgende kredietcrisis, duwden de Motor City uiteindelijk over het randje. In maart 2013 schoof de gouverneur van Michigan, de Republikein Rick Snyder, het gekozen stadsbestuur van Detroit aan de kant en stelde Kevyn Orr aan tot crisismanager. Een faillissement kon Orr echter niet meer voorkomen. Rechter Steve Rhodes keurde begin december 2013 de faillissementsaanvraag van Detroit goed. Chapter 9 verwijst naar het hoofdstuk in het faillissementsrecht waarin faillissementen van overheden worden behandeld.

H12: Grand Bargain
Om de collectie van het Detroit Institute of Arts (DIA) – het belangrijkste kunstmuseum in Michigan – buiten het faillissement van Detroit te houden en eventuele kortingen op pensioenen te verzachten, werd er onder leiding van rechter en bemiddelaar Gerald Rosen een poging ondernomen een zak geld bijeen te sprokkelen van honderden miljoenen dollars. Deze zogenaamde ‘Grand Bargain’ werd uiteindelijk omarmd door een ongebruikelijke coalitie bestaande uit de staat Michigan, het DIA, de pensioenfondsen van de stad en enkele charitatieve instellingen. De kredietverzekeraars FGIC en Syncora – die bij een faillissement van Detroit vreesden grote verliezen te zullen lijden – en Oakland en Macomb County – die tegen de oprichting van een nieuw regionaal waterschap waren – bleven zich tegen de plannen verzetten.

H13: Verlossing
Dit hoofdstuk beschrijft de laatste fase van het faillissementsproces waarin rechter Rhodes een oordeel moest vellen over het door crisismanager Orr opgestelde herstructureringsplan voor Detroit. De ‘Grand Bargain’ vormde het belangrijkste deel van het herstructureringsplan. Doordat Rhodes uiteindelijk zijn goedkeuring aan het plan verleende, kon de Motor City miljarden op zijn schuld afboeken.

Deel 5: America’s Comeback City

H14: Een Burgemeester met een Missie
Direct na zijn aantreden begin 2014 liet burgemeester Mike Duggan zien dat het hem menens was. Hij investeerde onder meer flink in het gebrekkige busvervoer, privatiseerde de vuilnisophaaldiensten, hervormde het ICT-systeem van Detroit en gooide de luiken van het stadhuis open. Duggan heeft een duidelijk doel voor ogen: de afname van het inwonertal van de stad een halt toeroepen. Het bestrijden van het verval in Detroit vormt de hoeksteen van zijn beleid. Onder aanvoering van Duggan gaan vervallen panden in recordtempo tegen de vlakte.

H15: 7.2 Vierkante Mijl
Detroit heeft een oppervlakte van in totaal 140 vierkante mijl (360 vierkante kilometer). De titel van dit hoofdstuk verwijst naar een rapport uit 2015 over Greater Downtown. Dit gebied – waar ongeveer vijf procent van de Detroiters woont – is de afgelopen jaren tot bloei gekomen. De grootste investeerder in downtown Detroit is zakenman en miljardair Dan Gilbert. Vanaf 2011 heeft hij in sneltreinvaart, en veelal tegen spotprijzen, tientallen gebouwen in het zakencentrum van de stad opgekocht. Zijn plan om zoveel mogelijk bedrijven en hoogopgeleiden naar Detroit te trekken, lijkt succesvol.

H16: Urban Warriors
Doordat de lokale overheid in Detroit zich de afgelopen decennia steeds verder heeft moeten terugtrekken, is er volop ruimte ontstaan voor initiatieven van onderop. Gemeenschapsacti-visme speelt daarom een belangrijke rol bij de zoektocht naar een fundamenteel andere manier van indelen, besturen, wonen, werken, leven en eten in de stad. De inzet van buurtverenigingen, kerkelijke instellingen, welzijnswerkers, creatieve geesten en avonturiers bij de totstandkoming van een ‘Detroit 2.0’ is onmisbaar. In dit hoofdstuk worden enkele van de meest opmerkelijke projecten in de stad beschreven.

H17: Kogels en Leraren
Structureel hoge criminaliteit en de droevige staat van het onderwijs vormen wezenlijke belemmeringen voor de wederopstanding van Detroit. Op beide vlakken zijn er recent successen geboekt, maar de problemen blijven hardnekkig.

Epiloog: A Tale of Two Cities

Detroit heeft inmiddels het diepste dal verlaten. Maar terwijl Greater Downtown bruist, en ‘gentrification’ zijn intrede heeft gedaan, is het leven in grote delen van Detroit nauwelijks veranderd. De ontevredenheid onder zwarte Detroiters neemt toe. En om de fouten die in het verleden gemaakt zijn te voorkomen, zal de welvaartstoename in de toekomst eerlijker verdeeld moeten worden

Back To Top