Zondag 26 december 2021: Hantz Woodlands.

Indian Village (zie bovenstaande foto) is een villawijk in het oosten van Detroit die omgeven wordt door een van de meest verpauperde delen van de stad. Een bewoner van dit eilandje van welvaart is John Hantz, oprichter en directeur van de Hantz Group, een netwerk van bedrijven in de financiële sector. Hantz woont al decennia in Indian Village als hij in de periode na de kredietcrisis dit deel van Detroit verder ziet wegzakken. De multimiljonair besluit daarop het heft in eigen handen te nemen. ‘I’ve spent a lot of years waiting for someone to do something. I’m going to quit complaining about it like everybody else and go try to do something.’ Hantz gelooft dat grootschalige commerciële landbouw de beste manier is om in verval geraakte wijken in Detroit uit het slop te trekken. Zijn plan is dan ook om niet ver van Indian Village world’s largest urban farm – een project met een oppervlakte van ongeveer acht vierkante kilometer – te realiseren: Hantz Farms.

Maar als Hantz zijn idee in 2009 wereldkundig maakt, steekt er direct een storm van kritiek op. Zo ziet het stadsbestuur liever niet dat er zoveel land in handen komt van een private partij. Veel buurtbewoners reageren ook huiverig: op een megaboerderij naast de deur – inclusief ongedierte, stank en pesticide – zit men niet te wachten. De grootste weerstand tegen de ideeën van Hantz komt echter van Detroiters die werkzaam zijn in de traditionele stadslandbouw. In hun ogen staat het project van Hantz symbool voor de wijze waarop het witte kapitalisme via een slinkse land grab hoopt te profiteren van de neergang van de arme, zwarte stad. Malik Yakini, directeur van de Detroit Black Community Food Security Network (zie onderstaande foto), spreekt in dit verband bijvoorbeeld spottend over een corporate takeover. En als schrijver Mark Binelli het plan van Hantz in een gesprek met activiste Des Cooper aansnijdt, spreekt haar reactie – ‘You mean the plantation?’ – eveneens boekdelen.

Omdat de bestemmingsplannen van Detroit een grootschalige stadsboerderij niet toestaan, moet Hantz in de loop der tijd zijn plan aanpassen. Op de tekentafel transformeert Hantz Farms tot Hantz Woodlands: een boomkwekerij. Hantz denkt dat het planten van een boompje ongeveer één dollar kost. Als er vervolgens na tien jaar tot kappen wordt overgegaan, zal dit per boom 40 tot 60 dollar aan (brand)hout en houtsnippers opleveren. Wordt er nog tien jaar langer met kappen gewacht, dan kan de opbrengst zelfs oplopen tot enkele honderden dollars. Hantz houdt in eerste instantie rekening met een looptijd van 60 jaar.

Het project krijgt eind 2013 de wind in de zeilen als de gouverneur van Michigan, Rick Snyder, met de plannen instemt. Na jaren van strijd verleent kort daarop ook de gemeenteraad van Detroit – met de kleinst mogelijke meerderheid: 5-4 – zijn goedkeuring. Voor iets minder dan een half miljoen dollar weet Hantz vervolgens ten oosten van Indian Village een stuk grond met een oppervlakte van ongeveer één vierkante kilometer op de kop te tikken. Zelfs naar Detroitse maatstaven is dit een koopje, en tegenstanders van het project schreeuwen dan ook moord en brand. Om beschuldigingen van partijdigheid te voorkomen, bevat het contract dat Hantz met het stadsbestuur sluit wel enkele voorwaarden. Zo moet de ondernemer contant afrekenen, alles wat in het gebied illegaal gedumpt is opruimen, vijftig leegstaande panden neerhalen, de boel onderhouden en netjes belasting betalen. Hantz en zijn team gaan meteen aan de slag. Het gras wordt gemaaid en bijna alle bomen worden gekapt. Tevens worden er duizenden illegaal gedumpte banden en een verdwaalde boot opgeruimd.

Op 17 mei 2014 zijn er meer dan 1.000 vrijwilligers – waaronder honderden mensen uit de buurt – aanwezig voor het planten van de eerste 15 duizend jonge boompjes. ‘It’s really a community deal happening today,’ merkt John Hantz op, terwijl hij hotdogs uitdeelt en praatjes maakt met wijkbewoners. ‘How many more people are out walking now? This will be the first summer they can walk to church instead of drive because they feel safe.’ In enkele uren wordt vervolgens de basis gelegd voor de grootste stedelijke tree farm ter wereld. Er worden onder meer suikeresdoornen, berken en eiken van nog geen meter hoog geplant. ‘Let the trees grow. Let them beautify,’ zegt Hantz, die aan het project zes miljoen dollar kwijt denkt te zijn. De ondernemer is vol vertrouwen over de toekomst van Hantz Woodlands: ‘If I don’t see it become something, I think my daughter will.’

De 57-jarige gepensioneerde Ray Anderson, die al zijn hele leven in de straat tegenover Hantz Woodlands woont, weet die dag niet wat hij meemaakt. ‘It’s been a blessing. This was an ugly neighborhood, an ugly place. Now you can look outside and look toward the future,’ zegt hij. ‘Compared to the way it was and the way it is now since John and his group have come in, it’s just fantastic.’ Carla Smith, die in een nabijgelegen straat woont waar nog maar zeven van de oorspronkelijk veertig woningen overeind staan, kan zich de oude aanblik van het gebied nog goed voor de geest halen. ‘These areas had six foot trees and weeds and piles of tires,’ aldus Smith. ‘Suddenly it’s gone. I can imagine our children having clean air to breathe, with beauty around them, to be able to feel safe.’ Gloria Jefferson heeft haar kleinkinderen meegenomen naar de plantingsceremonie. Ze wil dat de kinderen met eigen ogen de voorzichtige wedergeboorte van de wijk aanschouwen. ‘I was raised over here,’ aldus Jefferson. ‘I probably won’t be here 50 years from now but hopefully they will and they can see what they started and watch it grow.’

In de zomer van 2014 neem ik zelf een kijkje. Op de hoek van Goethe en Holcomb Street ontmoet ik Mike Score (links op bovenstaande foto), de man die door John Hantz is aangesteld om Hantz Woodlands in goede banen te leiden. Score woont dan in Ann Arbor, vijftig kilometer ten westen van Detroit, maar hij groeide niet ver van Hantz Woodlands op. In zijn jeugd volgde hij een opleiding tot landbouwdeskundige aan Michigan State University en verrichtte, als lid van een mennonietengemeenschap, missiewerk in Kongo. Als wetenschapper schreef Score onder meer stukken over de spanningen tussen plattelands- en stadsbewoners en de mogelijkheden om landbouw te gebruiken voor het overwinnen van vooroordelen.

Score vertelt mij dat er een omslag in zijn leven plaatsvond toen hij op een avond door de donkere straten van Detroit reed en een moeder met twee kinderen op de bus zag wachten in een verlaten deel van de stad. Het tafereel deed hem in tranen uitbarsten. ‘We can do better than this!’ dacht Score bij zichzelf. Niet lang daarna biedt Hantz hem een baan als projectleider aan. Score twijfelt geen moment en grijpt het aanbod – door hemzelf omschreven als een once-in-a-lifetime opportunity – met beide handen aan. Score schrijft het ondernemingsplan voor Hantz Woodlands en begeleidt het voortraject.

Maar daar blijft het niet bij. Samen met leden van de werkploeg is hij als ik hem spreek ook bijna dagelijks in het gebied aan het werk. Het contact met de mensen in de wijk verloopt volgens Score uitstekend. ‘I love these folks, and they love us!’ aldus de projectleider. ‘On a typical day we get five people thanking us.’ Als auto’s langsrijden wordt er vaak gezwaaid of gaat er een duim omhoog. Boze buren heeft Score nog niet ontmoet, maar toen hij op een gegeven moment hoorde dat er een vrouw naar hem op zoek was, vreesde hij toch het ergste. ‘Heart thumping, I went and looked for her,’ herinnert Score zich. Uiteindelijk bleek de bewoonster hem te willen bedanken, en bood ze de werkploeg zelfs een lunch aan.

Hantz Woodlands leidde vrijwel direct tot een hernieuwd gevoel van saamhorigheid in de wijk. Nu er eindelijk een sprankje hoop was op een betere toekomst voor dit deel van Detroit, kwamen buurtbewoners zelf ook vaker in actie. Zo werd er bijvoorbeeld meer geïnvesteerd in het opknappen van de eigen woning, en vond tuinonderhoud regelmatiger plaats. De opgeschroefde verwachtingen zetten daarnaast het stadsbestuur onder druk om de kwaliteit van de dienstverlening te verbeteren. Gevolg was tevens dat mensen die al tientallen jaren wilden vertrekken, toch bleven. Ook keerden er verschillende kinderen van gestorven ouders terug naar het ouderlijk huis.

In oktober 2014 ging de tweede fase van het project van start met het planten van 150 volwassen bomen. Sommige exemplaren waren wel zes meter hoog en moesten helemaal uit Buffalo (New York) komen. Als begin mei 2015 nog eens 5 duizend jonge boompjes worden geplant, is de weerstand tegen het project vrijwel verstomd. Het is John Hantz er alles aan gelegen van Hantz Woodlands een succes te maken. Hij voelt zich daar jegens de buurtbewoners toe verplicht. ‘I want to exceed their expectations,’ verklaart de ondernemer. ‘This community took a risk, when others said they were being duped. They should be rewarded accordingly.’

In het kader van Hantz Woodlands zijn er de afgelopen jaren talloze percelen opgeruimd, tientallen vervallen panden gesloopt en tienduizenden bomen geplant. Het aangezicht van de wijk is erdoor ontegenzeggelijk in positieve zin veranderd. Een paar maanden geleden onthulde journalist Kirk Pinho van Crain’s Detroit echter wel dat John Hantz sinds 2019 in stilte ongeveer 10 procent van de grond voor een bedrag van bijna drie miljard dollar heeft verkocht. Het zal interessant zijn te zien hoe deze vorm van commerciële stadslandbouw zich in de toekomst verder zal ontwikkelen.

Ander (corona)nieuws uit Detroit:

• Afgelopen week vielen er in Detroit zeven coronadoden te betreuren. Het totaal aantal Detroiters dat is overleden aan de gevolgen van covid-19 staat daarmee inmiddels op 2701 (28 november 2021, 2517 doden, 7 november 2021: 2449 doden, 26 september: 2391 doden, 1 augustus 2021: 2316 doden, 13 juni 2021: 2265 doden, 2 mei 2021: 2028 doden, 4 april 2021: 1890 doden, 21 maart 2021: 1870 doden, 7 maart 2021: 1863 doden, 7 februari 2021: 1816, 10 januari 2021: 1736, 13 december 2020: 1633, 25 oktober 2020: 1548 doden, 13 september 2020: 1513, 21 juni 2020: 1428 doden, 24 mei 2020: 1366 doden, 26 april 2020: 1101 doden, 29 maart 2020: 125 doden, 15 maart 2020: 0 doden).
• Begin december bezoekt The Detroit News een ziekenhuis op het platteland van Michigan in het midden van de staat. Medewerkers draaien er al bijna twee jaar overuren om de stroom coronapatiënten aan te kunnen en ze zijn fysiek en emotioneel aan het eind van hun Latijn. ‘It’s very overwhelming watching people die all day, every day, for months and months,’ zegt een van de verpleegsters met wie de krant spreekt. Het gevoel overheerst dat veel mensen zich niet realiseren hoe ernstig de situatie is.

• Op woensdag 8 december wordt in Michigan melding gemaakt van de eerste besmetting met de omikronvariant. En enkele dagen later liggen er in de staat meer dan 5 duizend coronapatiënten in de ziekenhuizen: niet eerder sinds de uitbraak van de pandemie waren het er zoveel. Vanaf half december zet echter een scherpe daling in: na meer dan een half jaar lijkt daarmee de continue stijging in het aantal besmettingen en ziekenhuisopnames in Michigan ten einde te zijn gekomen.
• Tegelijkertijd zorgt de omikronvariant in de rest van het land wel voor de nodige zorgen. Zo worden er rond Kerst duizenden vluchten geannuleerd omdat talloze medewerkers van luchtvaartmaatschappijen besmet zijn geraakt. En ook Michigan is nog niet uit de problemen. Zo is slechts de helft van de 20 tot 29-jarigen er gevaccineerd. Uit data blijkt ondertussen dat bijna 90 procent van coronapatiënten op de intensive care in de staat niet gevaccineerd is. Het zijn cijfers die het schoolbestuur van de openbare scholen in Detroit niet koud laten. Besloten wordt dan ook dat vanaf 1 februari 2022 al het personeel gevaccineerd moet zijn.

Bronnen:

• Hantz quietly sells off $2.8 million in properties as interest grows in Detroit neighborhood, Kirk Pinho, https://www.crainsdetroit.com, 19/9/2021
• Detroit’s Hantz Farms is beginning to look like a land grab after all
  Steve Nealing, www.metrotimes.com, 20/9/2021
• First case of omicron identified in Michigan in Kent County
  HANI BARGHOUTHI , SARAH RAHAL , CRAIG MAUGER | The Detroit News 9/12/2021
• Michigan’s hospitals near breaking point: ‘We can’t take care of our patients as we need’ Kayla Ruble, The Detroit News, 17/12/2021
• Michigan sees signs of hope in fourth COVID surge. Here’s why
  CRAIG MAUGER | The Detroit News 15/12/2021
• Detroit school district issues vaccine mandate for teachers
  MARK HICKS | The Detroit News 16/12/2021