Zondag 21 februari 2021: De Motor City in 2021.

Het afgelopen jaar is een aandeel Tesla gestegen van minder dan 200 naar bijna 800 dollar. De producent van elektrische auto’s is op de beurs inmiddels tien keer zoveel waard als General Motors (GM), de grootste autofabrikant uit Detroit: 750 om 75 miljard dollar. Tesla produceert en verkoopt slechts een fractie van het totale aantal auto’s op de markt, maar aandeelhouders verwachten dat de sterke groei in de verkoop van elektrische auto’s de komende jaren zal aanhouden. Winst maakt het bedrijf nu nog vooral met de handel in CO2-rechten en, recentelijk, het beleggen in bitcoins.

Midden vorige eeuw bereikte de Amerikaanse auto-industrie zijn hoogtepunt. Wereldwijd kwam in die periode vier op de vijf geproduceerde auto’s uit de VS. Maar alleenheersers zijn de Big Three – General Motors, Ford en Chrysler – allang niet meer. Had GM rond 1960 op de thuismarkt bijvoorbeeld een marktaandeel van 60 procent, eind 2020 verkocht de onderneming nog maar 18 van elke 100 nieuwe auto’s in Amerika. Desalniettemin mag de autoproducent niet klagen over het coronajaar, waarin tijdens de lente onder andere verschillende fabrieken bijna twee maanden dicht waren. GM behaalde in 2020 een nettowinst van iets meer dan zes miljard dollar: een daling van slechts enkele procenten ten opzichte van 2019. Werknemers kunnen eind februari een bonus van 9.000 dollar op hun rekening verwachten.

Op woensdag 3 maart zal ook autoproducent Stellantis de jaarcijfers over 2020 publiceren. Het bedrijf is begin 2021 ontstaan door een fusie tussen het Franse Peugeot-Citroën en het Italiaans-Amerikaanse Fiat-Chrysler, waardoor merken als Opel en Jeep onder één dak kwamen (zie bovenstaande afbeelding). Door de samensmelting hoopt Stellantis in de strijd tegen nieuwe krachten als Tesla te kunnen profiteren van schaalvoordelen, geografische diversiteit en de bundeling van kennis en ervaring. Het formele hoofdkantoor van de onderneming zal om belastingtechnische redenen in Amsterdam worden gevestigd. Maar de activiteiten in de VS zullen worden bestierd vanuit Auburn Hills, een voorstad van Detroit en de thuisbasis van Chrysler. De kleinste van de Big Three werd in de nasleep van de kredietcrisis in 2014 al overgenomen door Fiat.

In het uiterste oosten van Detroit, niet ver van de grens met de rijke voorstad Grosse Pointe Park, strekt de Jefferson North-fabriek van Chrysler zich over een enorm terrein uit. Er werken enkele duizenden mensen die ieder jaar verantwoordelijk zijn voor de productie van honderdduizenden SUV’s van de merken Jeep (Grand Cherokee) en Dodge (Durango). Drie kilometer ten westen van de Jefferson North-fabriek liggen de verlaten fabrieksgebouwen van de Packard Plant (zie bovenstaande foto). Met een oppervlakte van 14 hectare, ongeveer 20 voetbalvelden, is het fabrieksterrein het grootste vervallen complex in de Motor City. De Packard Plant stond ooit symbool voor de industriële kracht van Detroit. In de eerste helft van de vorige eeuw hoort de fabriek tot de modernste productiecentra ter wereld: totdat Packard de productie van auto’s in 1958 staakt, werken er vele duizenden mensen. Delen van het complex worden daarna tot halverwege de jaren 90 nog gebruikt voor bijvoorbeeld opslag, maar als ook daar een eind aan komt neemt de verloedering snel toe. Zogenaamde scrappers roven de fabriekshallen leeg en steken regelmatig de boel in de brand om makkelijker bij bepaalde waardevolle materialen te kunnen komen. De Packard Plant trekt daarnaast als een magneet urban explorers, kunstenaars, criminelen en toeristen van over de hele wereld aan. En in 2010 worden er enkele scènes voor de film ‘Transformers: Dark of the Moon’ opgenomen.

Na jaren van bijna complete leegstand komt er in november 2013 plotseling hoop op een tweede leven voor het eens zo levendige industriële gebied als de ludieke 58-jarige Spaanse projectontwikkelaar Fernando Palazuelo het complex via een veiling voor 405.000 dollar weet te bemachtigen. Palazuelo is van plan delen van de Packard Plant te slopen, restaureren en vervolgens te verhuren als bedrijfs- en woonruimte. De geschatte kosten van het project – dat naar schatting 15 jaar in beslag zal nemen – bedragen rond de half miljard dollar. In de herfst van 2014 wordt er een begin gemaakt met de werkzaamheden. De jaren daarna gebeurt er echter vrijwel niets. En in oktober 2020 laat Palazuelo weten de renovatiewerkzaamheden stil te hebben gelegd. Het plan is nu het complex vrijwel volledig te slopen en de strategisch ten zuiden van de Interstate 94 gelegen grond daarna door te verkopen.

De tegenhanger van de Packard Plant in het westen van Detroit is het Michigan Central Station, jarenlang het meest zichtbare symbool van verval in de stad. In de eerste helft van de vorige eeuw fungeert het Michigan Central Station (bouwjaar 1913) als het Ellis Island van Detroit. Op sommige dagen doen wel 200 treinen gevuld met nieuwkomers het station aan. Vanaf 1950 begint het treinverkeer echter af te nemen. Dankzij goedkope tickets wordt vliegen een aantrekkelijker alternatief, maar het is vooral de opkomst van de auto als vervoermiddel voor de massa die het treinstation de das omdoet. Op 5 januari 1988 vertrekt de laatste trein vanuit het Michigan Central Station om half twaalf ’s ochtends naar Chicago. En in de daaropvolgende periode valt het station, net als de Packard Plant, ten prooi aan vandalen. De gemeenteraad van Detroit stemt in 2009 uiteindelijk in met de sloop van het noodlijdende complex. De eigenaar van het station, vastgoedmiljardair Matty Moroun, verzet zich hier echter hevig tegen. Onder druk van het stadsbestuur neemt hij vanaf 2012 wel maatregelen om het verval van het gebouw tegen te gaan. Zo plaatst Moroun onder meer een hek om het station en laat hij op beperkte schaal onderhoudswerkzaamheden verrichten.

Eind 2017 komt er onverwacht schot in de zaak als de Ford Motor Company bekendmaakt een campus voor zijn afdeling autonome en elektrische auto’s in en rondom het meer dan 100-jaar oude treinstation te willen vestigen. Iets meer dan drie jaar later vorderen de restauratiewerkzaamheden aan het Michigan Central Station gestaag. ‘This is a Phoenix rising from the ashes,’ aldus Jeff Greene, bestuursvoorziter van EverGreene Architectural Arts, een door Ford in de arm genomen architectenbureau om het station in oude grandeur te herstellen, afgelopen week in de Detroit Free Press. Eind 2022 moet het project volgens schema zijn afgerond. In totaal verwacht Ford 740 miljoen dollar aan het de aankoop van het station en de werkzaamheden kwijt te zijn. Ongeveer dertig procent van dat bedrag hoopt de autoproducent te kunnen financieren met belastingvoordelen. Ford behaalde in 2020 overigens een verlies van 1,3 miljard dollar: het eerste negatieve jaarresultaat sinds de kredietcrisis.

Ander (corona)nieuws uit Detroit:
– Afgelopen week vielen er in Detroit acht coronadoden te betreuren. Het totaal aantal Detroiters dat is overleden aan de gevolgen van het coronavirus staat inmiddels op 1843 (7 februari: 1816, 24 januari: 1779, 10 januari: 1736, 27 december: 1676, 13 december: 1633, 29 november: 1581, 25 oktober: 1548 doden, 11 oktober: 1541 doden, 27 september: 1524 doden, 13 september: 1513, 30 augustus: 1510 doden, 2 augustus: 1486 doden, 21 juni: 1428 doden, 24 mei: 1366 doden, 26 april: 1101 doden, 29 maart: 125 doden, 15 maart: 0 doden).
– Het percentage positieve besmettingen met covid-19 is in Michigan vorige week onder de vier procent gezakt: het laagste percentage in meer dan 19 weken tijd.
– In Michigan heeft 15 procent van de inwoners boven de 16 inmiddels een of meer vaccinaties ontvangen, waarvan ongeveer 60 duizend in Detroit.

Bronnen:

• Detroit expands COVID-19 vaccine eligibility to new groups of residents
  SARAH RAHAL | THE DETROIT NEWS 17/2/2021
• Despite pandemic, GM books a $6.4 billion profit in 2020, ups profit-sharing payouts
  KALEA HALL | THE DETROIT NEWS 10/2/2021
• Nearly 600,000 In Michigan Have Both Covid Shots; 1.2 Million Have 1st Dose
  February 20, 2021, www.deadlinedetroit.com
• Fiat Chrysler, Groupe PSA merger Stellantis closed Saturday. Here’s what to expect
  BREANA NOBLE | THE DETROIT NEWS 15/1/2021
• Packard Plant Owner May Demolish Detroit Site Rather Than Renovate
  October 29, 2020, www.deadlinedetroit.com
• Michigan Central Station on track for 2022 finish: ‘This is a Phoenix rising’
  PHOEBE WALL HOWARD | DETROIT FREE PRESS 19/2/2021